M Akif Eyler
Yaklaşık iki yıl önce başlayan Gazze kıyımına batı dünyası neden sessiz kaldı? Çok basit bir cevabı var: 1970'lerde Filistinliler, uçak kaçırma ve diğer terör eylemleriyle özdeş olmuştu. Yaptıkları umutsuz saldırılar, daha çok masum insanları etkilediği için, batı dünyasının nefretini ve lanetini kazanmıştı. Uçak korsanlığının bir faydası olmadığını 1976 Entebbe Baskını sonucunda öğrendiler. İsrail dünyanın alkışını alırken, Filistinliler bu yolun çıkmaz olduğunu anladı ve uçak kaçırmaktan vaz geçtiler.
İçinde 248 yolcunun bulunduğu, Tel Aviv'den Paris’e giden bir Fransız uçağı 4 korsan tarafından kaçırıldı. İkisi Filistinli ikisi Alman olan korsanların kontrolündeki uçak, birkaç ülkeden reddedildikten sonra Uganda Entebbe Havaalanına indirildi. Korsanların amacı muhtelif ülkelerde tutuklu bulunan 53 Filistinlinin serbest bırakılmasını sağlamaktı. Uganda'nın diktatörü İdi Amin ise "rehinelerin hürriyetini sağlayan lider" sıfatını kazanmak istiyordu.
3-4 gün içinde, İsrailli olmayan rehinelerin çoğu serbest bırakılmıştı. İdi Amin mutluydu, 150 yolcunun hürriyetini sağlamıştı. Kalan 94 rehine ve 12 mürettebat için gözler İsrail'e çevrilmişti. Herkes korsanlarla pazarlık yapılmasını beklerken, İsrail hükümeti rehineleri kurtarmak için olağanüstü bir plan tasarlıyordu.
 |
| Olaydan 20 yıl sonra başka bir C-130 uçağı Kontrol kulesindeki mermi delikleri hâlâ duruyor SRA Andy Dunaway, via Wikimedia Commons |
3 Temmuz 1976
ABD'de olağanüstü bir gün yaşanıyordu: Bütün ülke, ertesi gün yapılacak Bicentennial (bağımsızlığın 200. yıldönümü) kutlamalarına kilitlenmişti, rehineler kimsenin umurunda değildi. Akşama doğru dört C-130 nakliye uçağı ve 200 kadar komando 7 saatlik yolculuğa çıktıktan sonra İsrail hükümeti toplandı ve daha önce örneği görülmemiş bir baskını onayladı. Uçaklar gecenin ortasında Entebbe'ye vardılar ve bir saat içinde işi bitirdiler.
Açılan yaylım ateşlerde 4 hava korsanı ve 3 yerel korsan ile 3 rehine öldüler. İsrail komandoları en az 40 Uganda askerini gafil avlayıp öldürdü. Ayrıca hava limanındaki en az 10 savaş uçağını imha ettiler. Komando birliğinin başındaki yarbay Netenyahu, o gece İsrail'in tek kaybı ve milli kahramanı oldu. O sırada MIT'de öğrenci olan ortanca kardeşi Benjamin'e siyasetin yolu kanlı bir baskınla açıldı, kan dökerek yoluna devam ediyor.
 |
| http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/5101412.stm |
4 Temmuz 2026 -- 50 yıl sonra
Önümüzdeki 4 Temmuz'da, bu sefer çivisi çıkmış bir Amerika'nın 250. yıl kutlamaları yapılacak. İsrail de zalim ve soykırımcı kimliğini biraz olsun saklamak ve "Kahraman İsrail" temasını hatırlatmak için yine Entebbe'yi öne sürecek, yine filmler çekilecek, yine kitaplar yazılacak. Ama dünya kamuoyunda artık Filistin değil İsrail zulüm tarafında... Aşağıdaki haritalar, bir ülkenin 70 yılda nasıl tükendiğini açıkça gösteriyor.
 |
| Filistin'in eriyip tükenişini gösteren harita https://blog.richmond.edu/livesofmaps/files/2023/12/Picture1.jpg |
Kahramanlık mı, Kalleşlik mi?
Resmi tarihte bu olay "benzeri görülmemiş bir kahramanlık" olarak kaydediliyor. Benim aklımda en az dört soru var:
- Dev uçakların radara görünmemek için 30 m irtifada uçtuklarını kabul edelim. Ay ışığı da olmayan gece karanlığında, kulenin yardımı olmadan ışıksız bir piste nasıl indiler?
- Gecenin yarısında, 20.000 nüfuslu küçük bir şehire dört uçak inecek ve korsanlar bunu nasıl duymayacak?
- Kulede atış üstünlüğüne sahip olan Ugandalı askerlerin hepsi ölecek ve yerdeki baskıncılar sadece bir kayıp verecek? Askerlerin hepsi uykuda mıydı?
- Uçakların kalkışına engel olmak çok kolaydı. Piste bir araç yerleştirmek ya da küçük bir bomba patlatmak uçakları limana hapsedebilirdi. Neden yapamadılar?
Çok makul bir komplo teorisi: Ugandalılar, gelen uçakları "dost" biliyordu ve "ateş açmayın" emrini almışlardı! Bu emirle bağlandıkları için kanadı kopmuş kuşlar gibi avlandılar. İsrail, İdi Amin'i "Nobel barış ödülü" ya da benzeri bir vaad ile kandırmıştı. Askerlerini öldürüp uçaklarını imha etmek vaade dahil değildi ama karşı taraf için her türlü kalleşlik mubahtı:
The agent stated that Amin was terrified of possible reprisals in case his troops actually fought the Israeli military, allegedly resulting in his ordering that the Uganda Army should not open fire on Israeli aircraft during a possible raid.
https://en.wikipedia.org/wiki/Entebbe_raid
Kaynaklar
BBC 2006, Guardian 2016, Wikipedia
