Istanbul'un Yedi Tepesi

Akif Eyler
Marmara Üniversitesi

Istanbul Belediyesinin amblemindeki yedi küçük üçgen, üzerinde şehrin kurulduğu tepelerin simgesi. Herkes yedi tepeden söz eder, ama bu tepeleri bilen var mı?

Haluk Dursun, geçen ay yaptığımız bir Boğaz gezisinde şöyle demişti:

"Istanbulu iyi bilirim" diyenlere yedi tepenin nerede olduğunu sorun, "1. Çamlıca" diye başlarsa gerisini dinlemeyin.

Istanbul'un simgesi olmuş bu tepeler şehrin surlarla çevrili olan Konstantiniye (Constantinople) olarak bilinen en eski bölümünde. Eski Roma yedi tepe üzerinde bulunduğu gibi, Yeni Roma olarak kurulan bu güzel şehir de öyle ün yapmış.

"Istanbulu en iyi bilenimiz" John Freely'nin kitabında bu tepeler tek tek anlatılmış. Tepelerin isimleri artık unutulmuş, ama numaralarında herkes anlaşıyor:
1. Topkapı Sarayı, Sarayburnu, Ayasofya
2. Çemberlitaş, Nurosmaniye Camisi, Cağaloğlu
3. Beyazıt Camisi, Üniversite, Süleymaniye Camisi
4. Fatih Camisi, Zeyrek Kilise Camisi
5. Yavuz Selim Camisi, Rum Lisesi, Fener
6. Edirnekapı, Mihrimah Camisi, Tekfur Sarayı
7. Çapa, Cerrahpaşa, Haseki Külliyesi, Samatya


Bu bilgileri Online Encyclopedia'dan teyid ettim:

Hence the claim of Constantinople to be enthroned, like Rome, upon seven hills.
1. the Seraglio, St Sophia and the Hippodrome;
2. the column of Constantine and the mosque Nuri-Osmanieh;
3. the Seraskereate Tower and the mosque of Sultan Suleiman;
4. the mosque of Sultan Mahommed II, the Conqueror;
5. the mosque of Sultan Selim;
6. Tekfour Serai and the quarter of Egri Kapu;
7. Avret Tash and the quarter of Psamatia.

Haritadan görüldüğü gibi, Atatürk Bulvarı şehri Unkapanı'ndan Yenikapı'ya kadar ikiye bölüyor: İlk üç tepe üzerindeki Eminönü ilçesi bulvarın doğusunda. Batıda kalan Fatih ilçesi de Menderes Bulvarı ile tekrar bölünmüş: Yedinci tepe Marmara'ya bakarken, kalan üç tepe Haliç kıyısında.

Istanbul'un tepeleri, üzerindeki binaların ağırlığı ile sanki küçülüp gitmişler. Zaten tarihi yarımadanın en yüksek noktası olan Edirnekapı'nın yüksekliği sadece 70 metre, Birinci Tepe ise bunun ancak yarısı kadar. Uzaktan bakınca, İkinci ve Üçüncü tepeleri ayırmak imkansız. Aynı şekilde, Dördüncü ve Beşinci tepeler de neredeyse bitişik.

Kaynak

Binalardan arındırılmış bu temsili resimde tepeler daha belirgin. Kuzeydeki bentlerden su yolları ile gelen içme suyunu Dördüncü tepeden Üçüncü tepeye aktaran Bozdoğan Kemeri de gösterilmiş. Ayrıca, şehrin yüksek noktalarında su toplayan sarnıçlar da bu resimde işaretli. Yedinci tepenin etrafındaki vadide (Menderes Bulvarı) şimdi yeraltına alınmış olan Lykos deresi akarmış.

Açık hava sarnıçları en yüksek üç tepenin zirvelerine yakın dev havuzlar. Bunlar yaklaşık 150 metre kenar uzunluğu olan dikdörtgen alanlar. En az 10 metre yükseklikte su aldığına göre, milyon ton mertebesinde bir depo kapasitesi söz konusu.

• Aspar: Beşinci tepede, Yavuz Selim Camisi yanındaki park
• Aetius: Altıncı tepede, Karagümrük'te Vefa stadı
• Mocius: Yedinci tepede, Fındıkzade'de Fatih spor tesisleri

Kapalı sarnıçların en büyükleri ise İkinci tepede: Yerebatan (Basilica) ve Binbirdirek (Philoksenus) sarnıçları.

Bu tepeleri görebilmek için en uygun yerler:

• Galata Kulesi
• Kasımpaşa kıyısında Haliç vapuru
• Eyüp sırtlarında Piyer Loti
• Yenikapı açıklarında Hızlı feribot

Sarayburnu açıklarından Haliç'in içine doğru doğru ilerledikçe, altı tepe üstündeki 10 anıt-eser sırayla karşımıza geliyor:
Sultanahmet C, Ayasofya, Topkapı Sarayı, Nurosmaniye C, Beyazıt C,
Beyazıt Kulesi, Süleymaniye C, Fatih C, Yavuz Selim C, Mihrimah C

Kaynak